18 Ağustos 2022 tarih 31927 sayılı Resmi Gazete ile yayımlanan “Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” 7. Maddesi, Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’ne ilave bir geçici madde eklemiştir.

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği Geçici Madde 5 olarak yürürlük kazanan bu madde Ticaret+Konut kullanımlı yapılaşmış parsellerde kullanım oranı düzenlemesi yapmaktadır.

GEÇİCİ MADDE 5- (1) Uygulama İmar Planlarında “Ticaret + Konut” olarak belirlenmiş alanlarda, bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihten önce ofis/büro amaçlı yapı ruhsatı düzenlenerek yapımına başlanmış veya yapı kullanma izni düzenlenmiş olan yapılarda, 1/7/2023 tarihine kadar sonuçlanmak kaydı ile konut kullanım oranı %80’i geçmeyecek şekilde kullanım amacı değişikliğine yönelik tadilat ruhsatı düzenlenebilir.”

Bu düzenleme ile Uygulama İmar Planlarında “Ticaret + Konut” olarak belirlenmiş alanlarda konut kullanım oranı %80’e çıkarılmıştır.

Planlı Alanlı İmar Yönetmeliği’ne eklenen Geçici Madde 5 düzenlemesine göre İstanbul genelinde uygulama imar planlarının etkilenme düzeyleri analiz edildiğinde;

  • 289 planın bu karardan etkileneceği,
  • Karardan etkilenen alanlarda yaklaşık 410000 kişi nüfus artışı olacağı,
  • Artan nüfus için yaklaşık 9 milyon m² donatı alanı ihtiyacı ortaya çıkacağı tespit edilmiştir.

Yönetmelik değişikliği sadece Ticaret+Konut alanlarında konut oranını yükseltilmesini içermektedir.  Ancak konut sayısının artırılması halinde plan sahasında yaşayacak yeni ilave nüfusun ihtiyacı olacak ilave sosyal ve teknik altyapıların da sağlanması gerekmektedir. Eklenen madde tanınan ayrıcalıklı hak ile birlikte ilave gelecek nüfusa yönelik olarak sunması gereken kentsel donatılar için herhangi bir düzenleme içermemektedir.

Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğine eklenen Geçici 5. Maddenin İmar Kanunu’nun 1. ve 3. Maddelerine, Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği’nin 7., 11. ve 21. Maddelerine, Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’nin 19. Maddesine aykırılık teşkil ettiği, yönetmelik düzenlemesinin eksik nitelikte olduğu ve bu haliyle uygulanmasının kamu yararına aykırı olduğu gerekçeleriyle iptali ve yürütmesinin durdurulması için Başkanlığımızca dava açılmıştır.

Dava süreci devam ederken Geçici 5. Maddede değişiklik yapılarak kapsamı genişletilmiştir.

31 Aralık 2022 tarihli ve 32060 sayılı Resmi Gazete ile yayımlanan “Planlı Alanlar İmar Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik” 8. Maddesi ile Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği Geçici 5. Madde değişikliğe uğramıştır.

GEÇİCİ MADDE 5- (Ek:RG-18/8/2022-31927) (1) Uygulama İmar Planlarında “Ticaret + Konut” olarak belirlenmiş (Değişik ibare:RG-31/12/2022-32060) alanlar ile “Ticaret” veya “Merkezi İş Alanı” kullanımlı olmakla birlikte plan notlarında konutun veya yüksek nitelikli konutun (rezidans) da yapılabileceğine dair hüküm bulunan alanlarda, 31/10/2022 tarihinden önce ofis/büro amaçlı yapı ruhsatı düzenlenerek yapımına başlanmış veya yapı kullanma izni düzenlenmiş olan yapılarda, 1/7/2023 tarihine kadar sonuçlanmak kaydı ile konut kullanım oranı %80’i geçmeyecek şekilde kullanım amacı değişikliğine yönelik tadilat ruhsatı düzenlenebilir

Yapılan son düzenleme ile Uygulama imar planlarında “Konut+Ticaret” olarak belirlenen alanların konut kullanım oranını %80 olarak düzenleyen Geçici 5. Maddenin kapsamı, uygulama imar planlarında “Ticaret” ve “Merkezi İş Alanları”  olarak belirlenen alanların da eklenmesiyle genişletilmiştir.

Bu değişiklikle birlikte İstanbul genelinde uygulama imar planlarının etkilenme düzeyleri tekrar analiz edildiğinde;

  • Karardan etkilenen plan sayısının 289’dan 313’e çıktığı,
  • Karardan etkilenen alanlarda gerçekleşebilecek ilave nüfusun 410000 kişiden yaklaşık 665000‘e kişiye çıkacağı,
  • Artan nüfus için ihtiyaç duyulacak ilave sosyal ve teknik altyapı alanlarının 9 milyon m²den yaklaşık 15 milyon m²ye çıkacağı tespit edilmiştir.

Yapılan düzenleme bir yerleşmenin kendine özgü koşullarını ve burada yaşayan nüfusun mevcut ve gelecekteki ihtiyaçlarını gözeterek hazırlanan yürürlükteki uygulama imar planlarının bütünlüğünü bozarak imar planlarını işlevsiz ve hükümsüz kılmaktadır.

Kapsamı genişletilerek sorunu daha da büyüten bu Yönetmelik değişikliğine de İmar Kanunu’na, Mekânsal Planlar Yapım Yönetmeliği’ne, Planlı Alanlar İmar Yönetmeliği’ne aykırılık teşkil ettiği, yönetmelik düzenlemesinin eksik nitelikte olduğu ve bu haliyle uygulanmasının kamu yararına aykırı olduğu gerekçeleriyle iptali ve yürütmesinin durdurulması için Başkanlığımızca tekrar dava açılmıştır.

Eklenen Geçici 5. Maddenin iptali için Başkanlığımızca açılan davada “Mevzuata uygunluk bulunmadığı ve uygulanması halinde kentsel haklar ve planlama standartları yönünden giderilmesi güç zararların doğmasına yol açacağı gerekçeleri ile YÜRÜTMEYİ DURDURMA KARARI verilmiştir.

Müdürlüğümüzce yönetmelik değişikliği sonucu beklenen nüfus artış analizi, sosyal ve teknik altyapı ihtiyaç analizi ve etki değerlendirme analizine aşağıdaki görsellerden ulaşabilirsiniz.