2050 yılında İstanbul yenilikçi, yaratıcı, yaşanabilir ve yeşil bir kent olarak ön plana çıkmaktadır. İstanbul’un geleneksel değerlerini geleceğe taşıyan; doğaya saygılı ve doğayla uyum içinde yaşayan; dayanıklı kentsel mekânlara sahip; döngüsel yaşamı ve yeşil ekonomiyi destekleyen; üreten ve bütüncül koruma yaklaşımı çerçevesinde, çevresi ile ilişki kurabilen; bilim ve teknolojide öncü; yaratıcılıkları ile yarının teminatı gençler için geleceğin mesleklerini içinde barındıracak mekânsal dönüşümü sunan; yaratıcılık, yenilikçilik ve teknoloji odakları ile yeni çalışma fırsatları sunan bir dünya kenti olmayı hedeflemektedir.

İstanbul 2050 mekânsal stratejileri 3 kademeli mekânsal bir sisteme dayanmaktadır. Fatih, Beyoğlu, Kadıköy ve boğaz yerleşimlerini içeren birinci kademe, geleneksel üretim, tarihi ve kültürel merkez, yaratıcılık ve turizm merkezi teknolojik dönüşüm ile geleceğin yenilikçi mekânlarını temsil etmektedir. Avrupa yakasında kuzeyde Sultangazi, güneyde Bakırköy yerleşimlerini ve Anadolu yakasında kuzeyde Çekmeköy, güneyde Bostancı yerleşimlerini içeren ikinci kademe; dönüşüm odakları, temiz üretim alanları, yenilikçilik ve teknoloji merkezleri ile geleceğin finans ve ekonomik altyapısını oluşturmaktadır. Avrupa yakasında kuzeyde Hadımköy, güneyde Beylikdüzü ve Anadolu yakasında Tuzla yerleşimlerini içeren üçüncü kademe ise kentin giriş/çıkış kapıları, lojistik merkezi, teknoloji odaklı üretim ve eğitim alanlarını temsil etmektedir. Her kademe kendi içinde barınan ve üreten, kendine yetebilen, birbiri ile ilişki kurabilen ve gelecek kuşaklara bugünün değerlerini taşıyan bir yaklaşım ile kurgulanmıştır.

Geleceğin eğitim odakları olarak belirtilen Gaziosmanpaşa, Üsküdar, Çekmeköy ve Kartal, kentin farklı kademelerine yayılmış teknolojik dönüşümün, bilim ve yenilikçiliğin merkezleridir. Hızlı gelişen teknolojik değişikliklere uyum sağlayabilen ve adapte olabilen eğitim merkezleri ile yaratıcılık odakları küresel ölçekte bilgi akışını sağlayarak yeni işgücü fırsatları sunmaktadır. Beraberinde mavi bayrak plajları, geniş kumsal alanları ve doğal alanları ile Şile spor kültürünün yaygınlaştırılacağı, sualtı ve su sporlarının, doğa sporlarının geliştirileceği bir odak noktası haline gelmektedir.

Asya ve Avrupa kıtalarını birleştiren ulusal ve uluslararası bir geçiş noktası olma özelliğine sahip İstanbul 2050 yılında, ulaşım ve lojistik altyapısı ile döngüsel ekonominin desteklendiği lojistik merkez olmaya etmektedir. Bu kapsamda, birinci kademede, ağır vasıtaların transit geçişler dışında kent içi trafiğine girememesi, karbon ayak izini azaltma hedefi ile kent içinde hafif ticari taşıtların, elektrikli araç ve bisikletlerin ön plana çıkması hedeflenmektedir. İkinci ve üçüncü kademelerde, yük hareketliliğinin kademeli olarak etkin bir biçimde gerçekleştirilmesi hedeflenmektedir. Aynı zamanda, kentin tüm alt parçalarına erişebilen, kullanıcı konforu yüksek ve güvenilir toplu taşıma sistemleri sayesinde özel otomobil ihtiyacının azaltılması hedeflenmektedir. Bu bağlamda yaya ve bisikletin aktif bir kentsel ulaşım türü olarak yaygınlaştırıldığı, hizmet kalitesi daha yüksek, teknolojik kapasitesi ve performansı gelişmiş, tüm bireylerin hayata katılımlarının kolaylaştığı bir gelecek sunan ulaşım ağı ve hareketlilik merkezleri ön plana çıkmaktadır. Kent içerisinde çevresel kirliliğin ve sera gazı emisyonlarının azaltılması için kent merkezlerinden başlayarak öncelikli müdahalelerin gerçekleştirilmesi ve iklim krizi ile mücadele sürecinde düşük emisyon alanlarının da yaygınlaştırılması hedeflenmektedir.

Mevcut kentsel yayılmanın kontrol altına alınması, ekolojik nitelikli alanların korunması ve ekolojik değerini kaybetmiş alanların ekosisteme tekrardan kazandırılması İstanbul’un geleceği için elzemdir. Bu doğrultuda; kentin yoğun yerleşimi ile ekolojik nitelikli alanları arasında yayılmayı önlemek, doğal alanların kentin içerisine etki etmesini sağlamak amacı ile Kuzey Yaşam Vadisi önerilmektedir. Kuzey Yaşam Vadisi aktif bir yeşil arayüz olup kentin mevcut ve gelecek ihtiyaçlarına yanıt veren yenilikçi ve yaratıcı bir ağ olarak da tanımlanmaktadır. Bununla birlikte Kuzey Yaşam Vadisi; yenilikçilik ve yaratıcılık odaklarıyla birlikte gelecek nesillerin bilim ve teknoloji odaklı eğitim ve üretim havzalarını ile ilişki içerisindedir. Geleneksel merkezler olarak kabul edilen Fatih, Beyoğlu ve Kadıköy kültürel ve tarihi yapısı ile kent içerisinde yenilikçilik ve yaratıcılık odaklarının merkezi olup tampon bölge ile ilişkili olarak kurulan bilim ve teknoloji odaklı havzaları besleyen rolü aktif olarak üstlenmektedir. Aynı zamanda, İstanbul Planlama Ajansı bilim, eğitim ve üretim alanı ile tüm ağ içerisinde İstanbul’un bugünü ve yarını için proaktif olarak çalışarak merkezler arası etkileşimi sağlamaktadır.

Önemli doğa alanları, orman alanları, tarımsal üretim alanları, kıyı alanları, su havzaları ile ekolojik ve doğal değerleri ile ön plana çıkan İstanbul, aynı zamanda yaklaşık 3 bin yıllık kentsel yerleşim tarihi ile çok katmanlı bir kültür kentidir. Bu değerlerin ön plana çıkarıldığı kültürel habitatlar; günümüze kadar olan kentsel yayılmanın olumsuz etkilerinin onarımı adına ekolojik niteliğini kaybetmiş dere havzası, eski maden sahaları gibi alanların onarımı ve ekosisteme tekrardan kazandırılması ile birlikte kentin yeşil alan ihtiyacını karşılayan ve aynı zamanda spor olanakları, yürüyüş rotaları, doğa turizm odakları, aktif hareketliliği, kültürel değerleri, doğal ve kültürel mirası ile kente ulusal ve uluslararası bir değer sunmaktadır.

Tüm bunların ışığında İstanbul’un geleceği; çevrenin koruyan ve değişen iklime uyumlu, etkin ve kapsayıcı hareketlilik, bütünleşik ve akıllı altyapı sistemleri, iyi yaşama sağlayan canlı ve duyarlı mekanlar, dönüştüren ve dayanıklı ekonomi, herkes için erişilebilir ve adil kentsel olanaklar, eşit ve özgür bir toplum temaları ile şekillenmektedir.

Çalışma raporlarına buradan ulaşabilirsiniz. Detaylı bilgi için tıklayınız.