EKOLOJİ ODAKLI Planlama
Mevcut Durum:
Eşsiz doğal peyzajı ve biyolojik çeşitliliğiyle İstanbul’un en önemli doğal koruma alanlarından birisi olma özelliği gösteren ve tamamı sit alanı olan Adalar, kendine has topoğrafyasının yanı sıra orman alanlarıyla deniz ve kıyı alanlarının iç içe geçmiş doğal ve ekolojik döngüleriyle birlikte özgün bir ekosistemi oluşturmaktadır.
Sorunlar:
Adalar’ın biyolojik çeşitliliği ve doğal yaşam alanları, orman ve kıyı alanlarındaki ticari işletmelerden kaynaklı yoğun turizm kullanımları, kıyı alanlarına yapılan müdahaleler, günübirlik turizm kaynaklı çevre kirliliği ve yangın riski, altyapı ve bakım eksiklikleri gibi sorunlarla karşı karşıyadır.
Doğal alanların kapasitelerinin üzerinde turizm kullanımına açılması ve ekosistem alanlarına yapılan zarar verici ve uyumsuz müdahaleler de hem ekolojik dengelerin kesintiye uğramasına hem de Adalar halkının deniz, orman ve kıyı alanlarını kullanımlarının kısıtlanmasına sebep olmaktadır.
Beklenti ve Talepler:
Adalar’da doğa odaklı, insan, hayvan ve tüm canlıların bir arada uyum içinde yaşayabileceği sakin bir yaşam talebi bulunmaktadır. İstanbul’un genelindeki yoğun kentsel yaşamın Adalar’a taşınmasından endişe duyulmaktadır. Turizm amaçlı kullanımlardan kaynaklı çöp sorununun çözümüne yönelik etkin uygulamaların geliştirilmesi ve katı atık ve atık su altyapısının iyileştirilmesi ve gerekli tesislerin yapılması talep edilmektedir. Ayrıca evsel katı atıkların ana karaya taşınmasının büyük bir ekonomik ve ekolojik kayıp olduğu yönünde düşünceler dile getirilmiş, geri dönüşüm, katı atıkların ayrıştırılması ve sıfır atık uygulamalarının Ada ekolojisi için çok önemli olduğu belirtilmiştir.
Bunun yanında Adadaki atların başka yerlere gönderilmesinin özellikle orman alanlarındaki yaşam döngüsünü olumsuz etkileyeceği yönünde düşünceler bulunmakta, karar vericilerin arazi kullanım, ulaşım, ekonomik, mekansal veya sektörel her tür karar verilirken bu kararların ekolojik sonuçlarını göz önünde bulundurmaları, gündelik yaşamı olumsuz etkileyecek durumlardan kaçınmaları ve Ada halkının görüşlerini ve taleplerini dikkate almaları beklenmektedir. Tüm dünyanın içinden geçtiği küresel iklim krizine karşı önlemlerin alınması da başlıca öne çıkan konulardan biri olmaktadır.
Riskler:
Adalar’ın doğal varlıklarının bütüncül bir anlayışla korunamaması ve ekolojik alanlara yapılan müdahaleler sonucu oluşan tahribatların geri dönülmez sonuçlarının ekosisteme olan zararları önemli bir risk olarak belirlenmiştir.
*Adalar Ekosisteminin ve Biyolojik Çeşitliliğinin Korunmasına Yönelik Yasal ve Yönetsel Politikaların Geliştirilmemesi
- Tabiatın ve biyolojik çeşitliliğin korunması, kullanılması ve yönetiminin sağlanmasında ilke kararlarının alınmamış olması
- Orman alanlarının korunmasına ilişkin denetim ve koordinasyon eksikliği
- Adalar’ın biyolojik çeşitliliği ve yaşam döngüsü üzerindeki gelişme baskısı
- Kıyı alanlarında doğaya uyumsuz uygulamalar yapılması gibi konu başlıkları ekoloji alanındaki riskler olarak tespit edilmiştir
SAHA ETKİNLİKLERİNİN Sonuçları
Adalar İlçesi Strateji Belgesi ve Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı Katılımcı Planlama Süreci kapsamında Müdürlüğümüzce Temmuz-Ekim 2020 tarihleri arasında saha etkinlikleri düzenlenmiş ve katılım masaları, ada yürüyüşleri, odak grup toplantıları ve tematik toplantılar sonucunda Adalar ekolojisi ile ilgili sorunlar, ihtiyaçlar ve talepler belirlenmiştir. Adalar ilçesinin ekolojik açıdan sorun ve ihtiyaçları aşağıda listelenmiştir:
Orman, Bitki ve Ağaç;
- Orman alanlarının korunması,
- Yolları kapatan ve tehlike yaratan ağaçların budanması,
- Belediyenin bir bahçıvanı olması, ağaç bakımı ve ağaçların adalının inisiyatifine bırakılmaması,
- Yerel, yabani bitkilerin tanıtılması ve denetimli olarak ticaretinin yapılması, böylelikle hem insanlara fayda sağlaması hem de onların korunmasını sağlaması (eğer gelir elde ederlerse insanlar bitkileri daha çok sahiplenir ve korurlar) önerisi,
- Ormanların bakımı ve korunması için önemli yerlere kamera konması talebi,
- Bayraktepe yolunda ormandaki piknik faaliyetlerinin durdurulması talebi,
- Yanan orman alanlarının adanın peyzaj ve iklimine uygun olarak tekrar yeşillendirilmesi,
- Orman alanları ve ana ulaşım hatlarında kentsel peyzaj çalışmalarının yapılması,
- Ağaçların budanması ve bakımının gerekliliği, sivrisinek ve arı sorunu,
- Ekolojinin korunması için ormanın korunması, ormanın korunması için belli parkurların belirlenmesi ve diğer yerlerin kapanması ancak tel örgüyle değil, daha medeni bir yöntem kullanılması.
- Orman ve şehrin iç içe olduğu alanlarda tepeden inme ve halkı hiçe sayan yönetimin törpülenmesi,
- Orman içinde yapılan kaçak inşaatlara engel olunması, denetiminin sağlanması,
- Anıt ağaçlar ve çamların koruma altına alınması,
- Orman içerisindeki patikaların doğal materyaller yardımıyla düzenlenmesi ve yönlendirici olarak hizmet vermesi,
- Orman alanlarının iyileştirilmesi ve bakımının sağlanması, orman yangınlarını önlemek adına ateş yakılmasının denetlenmesi,
- Adada yetişen kuru kozalakların toplanması ve yakacak olarak kullanılmasının sağlanması talebi,
- Ağaçların yaşları, türleri ve durumlarının dikkate alınarak planlama yapılması talebi,
- 1/5000 ölçekli planda sadece orman alanı şeklinde gösterilmek yerine kentsel alanda yer alan ağaçlar için de ilke kararı alınması ve plan notu üretilmesi talebi,
- Orman fakültesi ile işbirliği kurularak adanın yemişli ağaçlarının bakımlarının yapılması talebi,
- Keyfi olarak ağaç kesiminin ya da (dibine kezzap dökülerek) öldürülmesinin denetlenerek önüne geçilmesi,
- Anıtsal ağaçların tespit edilmesi ve korunması için Adalar Belediyesi ile Orman Fakültesi arasında işbirliği protokolü yapılarak gerçekleştirilen çalışmanın, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğüne bağlı, Tabiat Varlıkları Komisyonu’na sunulduğu belirtilmiş ve 2013 yılından beri projenin değerlendirildiğini dile getirilmiştir. Bazı ağaçların tescil fişlerinin onaylandığını ve projenin sonuçlanmadığını, bu verilerin de plana bir altlık oluşturacağı bilgisi verilmiştir.
Atık;
- Kimyasal atık sorunu,
- Atıklardan kompost yapılması, geri dönüşüm sağlanması talebi,
- Gönüllü bir ekibin ayın belirli günlerinde kol halinde adayı tarayıp etrafa saçılan çöpleri toplaması ve denizdeki çöplerin toplanmasına yardımcı olmaları,
- Geri dönüşüm kutuları ihtiyacı,
- Deniz kirliliği sorunu,
- Ormanlardaki izmarit ve sigara atıklarının olması, ormanlarda sigara içilmesinin yasaklanması,
- Geri dönüşümün olmaması. Katılımcılardan biri yaptığı hesaplamaya göre Burgazada’da 28 tane içkili restoran olduğunu ve 1 yılda ortalama 100.000 cam şişe atığı çıktığını dile getirmiştir. Yerel belediyenin bu konuda daha aktif çalışması gerektiği,
- Adalarda plastik kullanımının yasaklanması,
- Özellikle hafta sonları turizme bağlı atıkların çok fazla arttığından şikayet edilmiş ve kendi kendine yeten bir ada olması için geri dönüşümün ve atık yönetiminin olması gerektiği belirtilmiştir. Gökçeada ve Bozcaada’da Avrupa Birliği destekli proje örneklerinin incelenmesi gerektiği,
- Madam Marta Koyu’nda vatandaş inisiyatifi ile çöp toplama etkinliği yapıldığı, belediyenin çöp toplamadığı, sebze pazarının olduğu günlerde sokaklarda çok fazla plastik poşet atığının birikmesi,
- Burgazada’nın dünya örneklerindeki gibi plastiksiz bir yerleşke olabileceği, adaya çeşmeler açılarak, insanların su kaplarını çeşmelerden doldurabileceği talebi,
Kıyılar ve Deniz;
- Restoranların denizi kirletmesi yönündeki şikayetler,
- Ada kıyılarının temizliği konusunda sosyal sorumluluk projelerine belediyenin kayıtsız kalması,
- Özel işletmelerin yeni plaj alanları oluşturmak için adayı tıraşlayarak arazileri çıplak bırakması,
- Balıkların yumurtlama alanları belirlenerek koruma altına alınması,
- Büyükada’da denize inen yolların kapalı olması ve kıyıya inilememesi,
Atlar;
- Adalarda atların faytona koşulmadan yaşamaya devam etmesi ve isteyenlerin atları sahiplenmesi, atlara yer açılması, beslenmesi ve ahır yapılması,
- Belli parkurlarda atların gezebilmesi ve terapi amaçlı atların kullanılması,
- Atların adada kalması talebi, İBB’nin sahiplendirme ve diğer konular hakkında kamuoyuyla bilgi paylaşması,
- Birden çok temayı ilgilendiren bir konu olduğundan atlar ile ilgili farklı bir çalışma grubunun oluşturulması talebi,
Sokak Hayvanları;
- Sokak hayvanlarının Adalıların inisiyatifine bırakılmaması ve Belediyenin veteriner hizmetleri sağlaması talebi,
- Hayvan severlerin diğer kişiler tarafından sözlü tacize uğraması ve dışlanması,
- Hayvan barınağı yapılması, kedilerin sağlıksız ve kısırlaştırılmamış olması, çok fazla kedi olması, belediyenin köpeklerle ilgilendiği gibi kedilerle de ilgilenmesi talebi,
- Heybeliada’da sokak köpeklerinin artmasıyla yukarı kısımlarda sürü insanlara saldırmaları, yürüyüş yollarının kullanılamaz hale gelmesi, başıboş köpeklerin barınağa alınması ve adada bulunan köpeklerin kısırlaştırılması talebi,
- Elektrikli araçların hız yaptığı ve denetleme olmadığı, kirpiler ve kedilerin ezilme tehlikelerinin olması,
- Adadaki sokak hayvanlarının bakımının ve veteriner hizmetlerinin periyodik olarak yapılması,
Diğer;
- Ekoloji ve iklim krizi ve kültürel peyzaj konularının bir arada değerlendirilmesi,
- Bahçecilik vb. yöntemler ile tarım yapılması,
- Evlerin çatısında güneş panelleri olması,
- UNESCO’ya başvuru sürecinin kıymetli olduğu, Türkiye’de yerel halktan gelen talepler doğrultusunda yapılan ilk başvuru olması açısından çalışmaya sahip çıkılması,
- Diğer adalar ile kıyaslandığında Burgazada’nın hala bakir olduğu, burada büyük mağazaların açılmasının istenmediği, mesire alanlarının rant amaçlı kullanılmaması gerektiği, kültür mirasını korumak ve dünya mirası olmak için pek çok stratejinin oluşturulması gerektiği talebi,
- Adalardaki sivrisinek sorunu için yapılan ilaçlamaların Adalar ekosistemine zarar vermeyen özellikte olması,
- Ekoloji ve kültürel miras temalarının bir arada düşünülmesi gerektiği belirtilmiş ancak devam eden tartışmalar sonucunda ayrı ayrı ele alınmasının daha doğru olacağı, çalışmalarda belli bir yol kaydedildikten sonra bir arada da düşünülmesi gerektiği belirtilmiştir.
Çalışma Grubu Toplantısı
Analizler
Analizler bilgilendirme amaçlıdır ve yapıldığı tarihte geçerlidir. Analiz çalışmaları devam etmektedir.
Tematik Toplantı Sunumu
Fotoğraflar
