YAŞANABİLİR Kentsel Çevre
Mevcut Durum:
Ekolojik, tarihi değerleri ve kültürel mirasıyla kendine has coğrafyasını ve yaşam tarzını oluşturmuş olan Adalar’da özgün kentsel karakterin korunması ve yaşam kalitesinin yükseltilmesi planlama süreçleri içerisinde büyük önem taşımaktadır. Orman ve kıyı alanları önemli doğal eşikler olarak karşımıza çıkmakta, Ada olmasından kaynaklı fiziksel sınırlar daha çok hissedilmekte, koruma alanı olmasından kaynaklı gelişime ve nüfus artışına kapalı olması bir avantaj olsa da ortak kamusal alan ve sosyal ve teknik altyapıya yönelik ihtiyaçlar kentsel alan ihtiyacını doğurmaktadır.
Sorunlar:
Onaylı imar planlarının bulunmaması, su sporları kulüpleri, su ürünleri kooperatifleri ve balıkçı barınakları gibi kıyıda yer alan bazı fonksiyonlar için sorun yaratmakta, yasal statüye kavuşamadıkları için kiralama ve faaliyetlerini geliştirmeye yönelik eylemlerini gerçekleştirmemektedirler.
Adalar’daki sosyal donatı yetersizlikleri, kaçak yapılaşma ve kıyı alanlarının önemli ölçüde kamusal kullanıma kapalı olması durumu, kentsel peyzajın ve kent mobilyalarının bakımsızlığı çözülmesi beklenen temel sorunlar olarak öne çıkmaktadır.
Bununla birlikte orman ve piknik alanlarının yanı sıra özel plaj işletmelerinin de hem çevreyi hem de denizi temiz tutacak önlemler almadıkları ve denetim eksikliklerinin bulunduğu gözlemlenmiştir. Ayrıca öngörünüm bölgesindeki düzensizlikler ve iskelelerin dağınıklığı da göze çarpan sorunlar arasındadır.
Adalar’ın özgün yapısını koruyacak, kentsel ve bina ölçeğinde tasarım ilkelerinin ve rehberinin olmayışı, keyfi, estetik olmayan, düzensiz ve uyumsuz uygulamalara sebep olmakta bu da zaman zaman koruma alanında telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğurmaktadır.
Beklenti ve Talepler:
Kamuya açık kıyı ve orman alanlarının işletmeler tarafından kapatılmasından rahatsızlık duyulmakta, kıyıların halkın ücretsiz kullanımına kapalı olmasından dolayı Ada halkının denizle bağlantısının zorlaştığı düşünülmektedir.
Kentsel tasarım ve peyzaj uygulamaları ile düzenlemelerin çevre ile uyumlu, esnek, dayanıklı ve kullanışlı olacak şekilde koruma odaklı olması, sosyal donatı alanlarına yönelik ihtiyaçların mevcut atıl durumdaki binaların işlevlendirilmesiyle giderilmesi ve olabildiğince yeni bina yapmaktan kaçınılması, kentsel çevrede düzenli olarak temizlik ve bakım yapılması, restoran, plaj ve diğer turizm faaliyetlerinin denetlenmesi ve günlük kentsel yaşama olumsuz etkilerinin giderilmesi, kaçak yapılaşmanın önlenmesi, başta kıyılar olmak üzere kamusal alanların işgallerden arındırılarak halkın kullanımına açılması önemli beklentiler arasındadır.
Riskler:
Yaşanabilir Kentsel Çevre başlığı altında öne çıkmakta olan en önemli konu kamusal alanların halkın kullanımına kapatılarak, kent mekanının özgün dokusunun işgallerle bozulmakta olduğu ve ortak mekanların kaybedilme riskidir. Ayrıca bina ve kentsel doku ölçeğinde yapılan uygulamalarda herhangi bir ilkesel yaklaşımın bulunmaması ve düzensiz uygulamaların sebep olduğu tahribatlar da telafisi mümkün olmayan sonuçlar doğurmaktadır.
* Kamusal Alanların İşgali, Kentsel Çevrede Tahribatlar ve Atık Yönetimine İlişkin Gerekli Düzenlemelerin Yapılmaması
- Kentsel çevre düzenleme ve uygulamalarında adanın özgün karakterini bozan uygulamalar
- Atık yönetimine ve geri dönüşüm, katı atıkların ayrıştırılması ve sıfır atık projesine ilişkin uygulama yetersizlikleri
- Kamuya açık kıyı ve orman alanlarının işletmeler tarafından kapatılması geleceğe yönelik yaşanabilecek riskli konular olarak belirlenmiştir.
SAHA ETKİNLİKLERİNİN Sonuçları
Adalar İlçesi Strateji Belgesi ve Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı Katılımcı Planlama Süreci kapsamında Müdürlüğümüzce Temmuz-Ekim 2020 tarihleri arasında saha etkinlikleri düzenlenmiş ve katılım masaları, ada yürüyüşleri, odak grup toplantıları ve tematik toplantılar sonucunda Adalar’ın kentsel çevre ile ilgili sorunları, ihtiyaçları ve talepleri belirlenmiştir. Adalar ilçesinin kentsel çevre açısından sorun ve ihtiyaçları aşağıda listelenmiştir:
- Kaçak yapılaşmanın engellenebilmesi için tüm yapılara +1 kat imar verilmesine yönelik önerilerin bulunması,
- Yıkılarak yeniden yapılan binalar için metrekarenin azaltılmamasına ilişkin taleplerin bulunması,
- Büyükada rıhtımda Migros’un önündeki yeşil alanda bulunan abidenin yeniden düzenlenmesi talebi,
- Adalar Kültür Derneğinin yanında bulunan yeşil alanın parka dönüştürülmesi talebi,
- Deniz kirliliğine çözüm bulunması talebi,
- Meydanın yıkanması ve temizlenmesi talebi,
- İskelelerin birleştirilmesine, yeniden düzenlenmesi ve sefer sayılarının artırılmasına yönelik taleplerin bulunması,
- Sivrisinek sorununun çözülmesine yönelik talepler,
- Ada hastanesinin daha donanımlı hale getirilmesi talebi,
- Katı atıkların temizliği ve denetimi konusunda ceza uygulanması önerisi,
- Kaçak binaların yıkılması talebi,
- Adalar’a dinlenme amaçlı kullanılabilecek bankların yerleştirilmesi talebi,
- Adalar’da ücretsiz denize girilecek plajların olmasına yönelik taleplerin bulunması,
- Adada riskli yapı olarak belirlenen yapılara ilişkin belirsizliklerin çözülmesi,
- Engelli vatandaşlara yönelik düzenlemelerin yapılması talebi,
- Adalar’da atıl biçimde kalmış bir bakım evinin bulunduğu ve düzenlenmesi gerektiğine ilişkin talepler,
- Plajlar ve kayıkhane bölgesi yeniden düzenlenmesi talebi,
- Umumi tuvaletlerin modüler biçimde yerleştirilmesi talebi,
- Helikopter pistinin denizin ekolojik yapısını bozacağı yönünde endişelerin bulunması,
- Parklar tasarlanırken lodos, poyraz gibi rüzgar yönlerinin de dikkate alınması gerektiğine dair öneriler,
- Çöp sorunu ve geri dönüşüm talebi,
- Öğretmen ve doktorların adayı tercih etmeleri için lojman önerisi,
- Kıyılardan paralı faydalanabildiğine yönelik şikayetlerin bulunması,
- Meydanların beton değil ağaç ağırlıklı olmasına yönelik talepler,
- Tapusuz alanların çok olmasına yönelik şikayetler,
- Adalar’da kültür, sanat ve uluslararası bilimsel kongrelerin yapılabileceği alan talebi,
- Çöp toplayacak eleman sayısının yetersiz oluşuna yönelik şikayetler,
- Heliport olacaksa Atatürk meydanının kullanılabileceği önerisi,
- Yollarda çıkıntı yaratan kedi gözü, kuka gibi şeylerin olmaması talebi,
- Çarşı içine ve sahile bisikletlilerin alınmamasına yönelik taleplerin bulunması,
- Şehir Hatları İskelesi’nin üst katının İBB için Beltur olarak kullanılması talebi,
- Adalar’da çitle çevrilmiş alanlardan çitlerin kaldırılması talebi,
- Kamu alanı gaspının engellenmesine yönelik olarak “Buraya giriş ücretsizdir” veya “buraya giriş yasak değildir” gibi tabelaların yerleştirilmesi önerisi,
- Çevrenin kirletilmemesine yönelik videoların yayınlanmasına ilişkin önerilerin bulunması,
- Kıyı planlamalarının, değişen iklim koşullarına göre düzenlenmesi talebi,
- Büyükada’da denize açılan yolların halka açılması ve yollarda boyları 1.5 – 2 m’ye varan ve jiletli tel bulunan duvarların kaldırılması önerisi,
- Küçük parsellerde tevhid yapılması önerisi,
- Mevcut yapılaşma dokusunun korunması ve kat irtifalarının sabit kalması önerisi,
- Bahçeli evler ve ayrık nizam yapıların bitişik nizam olarak tekrar planlanması önerisi,
- Sahil şeridinde denize ulaşılabilmesi için kıyı düzenlemesi yapılmasına yönelik taleplerin bulunması,
- Özel işletmelerin sahil şeridini ve kaldırımları işgal etmesi, yaya yolunu kısıtlaması sorununun çözülmesi talebi,
- Kıyı şeridindeki çadır benzeri yapıların görünümü bozuyor olmasından dolayı kaldırılması talebi,
- İskele düzenlemesiyle bütünlük oluşturularak vapur ve motor çıkışları düzenlenmesi, kalabalıkların yönlendirilmesi,
- Adalar halkının istifade edeceği bir plajın gerekli olduğunun dile getirilmesi,
- Dinlenme alanlarındaki bankların belediye tarafından sabitlenmesi talebi,
- Park ve Bahçeler Müdürlüğü tarafından parkların bakımının yapılması ve mahalle sakinleri manzara oluşturmak adına yapılan ağaç kesimlerine karşı belediyenin yaptırım uygulaması talebi,
- Parkların, akülü araçlar için otopark alanı olarak kullanılmasına yönelik şikayetler,
- Ateş yakılmasının yasaklanmasına yönelik talepler,
- Ruhsatsız ve iskansız yapıların tespit edilerek yıkılması talebi,
- Orman alanlarında yapılan inşaatların denetlenmesi ve engellenmesi talebi,
- Yürüyüş ve bisiklet yollarının planlanması,
- Sahil şeridinin ağaçlandırılarak yeni kamusal mekanların oluşturulması talebi,
- Sahildeki tenteler nedeniyle ortaya çıkan görsel kirliliğin ortadan kaldırması için tentelerin kaldırılması ve tentelerle aynı yükseklikte ve uzunlukta camlı bir modelin uygulanması önerisi,
- Kentsel tasarım rehberi oluşturulması önerisi,
- Yağmur yağması durumunda bodrum katlarda yaşanan su baskınlarına karşı tedbir alınması talebi,
- Gençlere yönelik spor sahası ve spor tesisi yapılması talebi,
- Açık hava sineması için kamusal mekanların oluşturulması talebi,
- Heybeliada’da pazar yoluna yakın bir noktada tuvalet yapılması ve pazarcıların konaklayacak bir mekanın tasarlanması önerisi,
- Tenteden dolayı dükkanlar ve restoranlarda yaşanan su baskınlarına çözüm bulunması talebi,
- Kentsel mekan düzenlemelerinin denetimle birlikte yürütülmesi talebi,
- Tuvalet sorununun acil olarak çözülmesi talebi,
- Umumi tuvalet alanı olarak da Adabüsler’in park ettiği noktanın kullanılması önerisi,
- Meydanda çöp aktarımının yapılmasının da çözüm bekleyen önemli başlıklardan olduğunun belirtilmesi,
- Ziyaretçilerin ve Adalılar’ın temizlik konusunda bir kültürünün bulunmamasının aktarılması,
- Kapalı olan Halki Palas’ın yeniden açılması ve iyi bir şekilde işletilerek eski günlerdeki gibi Adalılar’ın bir araya gelebilecekleri güzel bir mekan olarak işlevlendirilmesi talebi,
- Plan ile nüfus artışının olup olmayacağı yönündeki endişelerin dile getirilmesi,
- Bu endişeler üzerine planın Koruma Amaçlı bir plan olmasından dolayı ve mevcut eğilimler ve projeksiyon da göz önüne alındığında düşünüldüğü ve korkulduğu gibi bir artış olmayacağının, bir önceki planda çıkan 50 bin – 80 bin gibi rakamların spekülatif olduğu ve gerçeği yansıtmadığının açıklanması,
- Pandemi süresince motor iskelesinin çok küçük olmasından kaynaklı, özellikle kış aylarında sosyal mesafe kurallarına uymaya elverişli bir ortam olmadığının belirtilmesi,
- İDO İskelesi’nin atıl olmasına yönelik çok sayıda şikayet ve talep olduğunun belirtilmesi,
- Heybeliada Çam Limanı Koyu’nda, derin desarj yapıldığının ancak bunun koyun dışına yapılması gerekirken, boru hattının çok kısa olması nedeniyle koy içine yapıldığı, bu nedenle suyun çok pis olduğu ve halk sağlığını tehdit ettiğinin belirtilmesi,
- İBB Atık Yönetimi Müdürlüğü’nden gelen bir katılımcının, atık suyla ilgili kurumun İSKİ olduğunu belirtmesi,
- Deniz Hizmetleri Müdürlüğü’nden gelen katılımcının, atıksu tesislerinin biyolojik arıtma yapması gerektiği, bu konuda sorumlu kurumun İSKİ olduğu, ve İSKİ’nin çalışma başlattığını, bütçe ayrıldığını ve planlama yapıldığını, sürecin takip edildiğini, sit alanı statüsünün arıtma tesisi kurulumunda zorluk çıkarabildiğini ifade etmesi. Bununla birlikte, son 2 senedir katı atıkların deniz yoluyla taşınması (sızıntı) ve kanalizasyon sistemi gerekçeleriyle Adalar’da su kalitesinin düştüğü, kapatılan plajlar olduğunu, Müdürlük olarak mevcut plajların mavi bayrak alması için çalışmalar yürüttüklerini belirtmesi,
- Yaz-kış nüfusu ve günübirlikçiler de dikkate alınarak değişen dinamik nüfus yapısına uygun altyapı planlaması yapılması gerektiğinin vurgulanması,
- Sivrisinekle ilgili belediyenin mücadelesinin yetersiz olduğunun ifade edilmesi,
- İlaçlama yapılırken kullanılan ilaçların iyi seçilmesi, virus taşıma potansiyeli olan sineklere uygun olması, aynı zamanda adanın ekosistemine zarar vermeyen özellikte olması gerektiğinin vurgulanması,
- İBB Emlak Müdürlüğü’nden bir katılımcının, mevcut sorunların hızlı çözümüyle plana olan güvenin artacağını belirtmesi,
- İBB’nin, özel/kamu ayrımı yapmadan entegre bir iskele sistemi yapması gerektiğinin belirtilmesi ve mevcut durumun adanın kimliğine yakışmadığının özellikle engelli, çocuk ve yaşlıların mevcut sistemi kullanırken mağdur olabildiğinin ifade edilmesi,
- Peyzaj Mimarları Odası’ndan, adalardaki ağaçların yaşları, türleri ve durumlarının dikkate alınarak planlama yapılıp yapılamayacağı yönünde gelen soruya cevaben orman alanlarındaki ağaçlara ilişkin meşcere haritalarının olduğu, ancak 1/5000 ölçekli planda sadece orman alanı şeklinde gösterildiği, kentsel alanda yer alan ağaçlar için de ilke kararı alınabileceği ve plan notu üretilebileceğinin belirtilmesi,
- Adalar Belediyesi İmar ve Şehircilik Müdürlüğü tarafından, anıtsal ağaçların tespit edilmesi ve korunması için Belediye ile Orman Fakültesi arasında bir işbirliği protokolü yapılarak bir çalışma gerçekleştirildiğinin belirtilmesi,
- Bu çalışmanın, Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’ne bağlı, Tabiat Varlıkları Komisyonu’na sunulduğunun ve 2013 yılından beri projenin değerlendirildiğinin, bazı ağaçların tescil fişlerinin onaylandığının ve projenin sonuçlanmadığının, bu verilerin de plana bir altlık oluşturacağının ifade edilmesi,
- Yine Peyzaj Mimarları Odası’ndan adada yaşayanların yaş gruplarının dikkate alınıp alınmayacağı sorusuna karşılık yaş gruplarının değişen ihtiyaçlarının ve aralarındaki etkileşimin dikkate alındığının, bunun sonraki toplantılardan ele alınacağının bilgisinin verilmesi,
- Orman Fakültesi ile işbirliği kurularak adanın yemişli ağaçlarının bakımlarının yapılması gerektiği belirtilmesi,
- Keyfi olarak ağaç kesiminin ya da (dibine kezzap dökülerek) ağaçların öldürülmesinin engellenmesi talebinin bulunması,
- Sanatoryumun sağlık amaçlı kullanılmasının uygun olduğu ancak pandemi hastanesi olmasının adaya zarar vereceğinin, bu nedenle bu alanın umumi bir hastane olması,
- gerektiğinin vurgulanması ve bu konuda bir halk oylaması yapılması önerisi,
- Kıyı alanlarının düzenlenmesi talebi,
- Adaların arkasına, Kalpazankaya’ya balıkçı barınağı yapılması önerisi,
- Restoranların denizi kirlettiğinin belirtilmesi,
- Meydanlar yıkanması ve temizlenmesi talebi,
- Çocuklar için yeterli yeşil alanların ve park alanlarının düzenlenmesi talebi,
- Parklar bakımının yapılması ve yeşillendirilmesi, çevre düzenlemesinin yapılması talebi,
- Eski tarihi yapıların restore edilmesi talebi,
- Yürüyüş yollarında, belli noktalara heykeller konulması talebi,
- Şehir mobilyalarının bir standarda oturtulması talebi,
- Bankamatik yetersizliğinin dile getirilmesi,
- Marta Koyu’nda pandemi koşullarına uygun olmayan şekilde kamp yeri kiralamasının yapıldığının belirtilmesi,
- Marta Koyu’na giden inişli çıkışlı yolun yürümek için uygun olmadığının belirtilmesi,
- Yenilecek binaların, günümüz mimarisine uygun tasarım örnekleri haline gelmesi ve bunun için bir kurul oluşturulması önerisi,
- Sahildeki İSKİ arıtma tesisinin yerinin değiştirilmesi talebi,
- Marta Koyu ve Kalpazankaya plaj işletmelerinin iyileştirilmesi talebi,
- Kıyıların kamusal kullanıma açılması talebi,
- Ulaşım ücretsiz olduğunda temizlik hizmetlerinin yetersiz kaldığının vurgulanması,
- Kent mobilyalarının yetersiz olmasından şikayet edilmesi,
- Çöp konteynırlarının dezenfekte edilmesi talebi,
- Aydınlatmanın yetersiz olduğunun dile getirilmesi,
- Pazarcıların ürünlerini taşıyabilmesi için kolaylaştırıcı bir sistem getirilmesi talebi,
- Atatürk Meydanı’ndaki çöp kamyonlarının yerinin değiştirilmesi talebi,
- Sokaklara hayvanlar için mama ve su kapları konulması talebi,
- Çiçeklerin sulanması talebi,
- Peyzaj ve çevre düzenlemesi yapılması talebi,
- Adalar’ın öngörünümündeki binalar için mimari restorasyon çalışmaları yapılması ve tek dil oluşturulması talebi,
- Mevcut hoparlör sisteminin iyileştirilmesi talebi,
- Adalar’ın imara açılmaması talebi,
- Nüfus artışına yönelik plan yapılmaması talebi,
- “Geçici yapı” tehlikesinin baskılanması,
- Meydanlarda büfe olmaması ve akülü araçların park etmemesi talebi,
- Tehlikeli yapıların iyileştirilmesi ve güçlendirilmesi talebi,
- Restoranların sokakları kirletmesinin önüne geçilmesi talebi,
- Çocuk parklarındaki oyuncakların bozuk olması ve aydınlatmanın yetersiz olduğunun belirtilmesi,
- Sahil yolunda süreklilik olması talebi,
- Bizans duvarının kayıkhane kapısının kapatılması, duvarların aşınması ve üzerindeki bezemelerin dökülmesine yönelik şikayetlerin dile getirilmesi,
- Sahil yolundaki inşaat atıklarından şikayet edilmesi,
- İETT elektrikli otobüs durağındaki çitlerin kaldırılması talebi,
- Adalar’da bulunan çitlerin kaldırılması talebi,
- Asfalt yerine Adalar’ın dokusuna uygun taşların kullanılması talebi,
- Atıl iskeleler kaldırılarak sağlıklı bir ortam, yürüyüş yolu ve denize girilecek alanlar oluşturulması önerisi,
- Özellikle budama mevsiminde çöpe atılan ağaçların kirlilik oluşturduğu belirtilmesi ve çöp toplama hizmetinin yavaşlığından şikayet edilmesi,
- Pazar sonrasında çıkan çöpün toplanması ile ilgili sorunlardan bahsedilmesi,
- Ada dostları tarafından Burgazadası sahilinde yapılan Sait Faik Büstü’nün yenilenmek istendiğinin belirtilmesi,
- Burgazadası’ndaki eski kayıkhanenin çok kötü durumda olduğunun dile getirilmesi ve etkinlikler için düzenlenebileceğinin önerilmesi,
- Konteynırların kaldırılması talebi,
- Tarihi anıt mezarlara özen gösterilmesi talebi,
- Geri dönüşüm kutuları ihtiyacının belirtilmesi,
- Adalar’ın yukarısındaki sokakların yıkanmamasından kaynaklı şikayetlerin ifade edilmesi,
- Yukarıdaki sokaklarda ışıklandırmanın yetersiz olmasından doğan güvenlik sorunu bulunduğunun belirtilmesi,
- Marketlerin mallarını depolamak için alana ihtiyaçlarının olduğunun vurgulanması ve görsel kirliliği önleyecek bir ekibin talep edilmesi,
- Plajlardaki tuvalet eksikliğinin dile getirilmesi,
- Sağlık alanlarının yetersizliğinden şikayet edilmesi,
- Eğitim tesislerinin yetersizliğinden şikayet edilmesi,
- Kütüphane ve atölye talebi,
- İBB’nin, basket sahası alanını kiralaması ve gençlerin spor yapmasının teşvik edilmesi önerisi,
- Kınalıada camideki kütüphanenin ticaret alanı olarak kullanılmasının önlenmesi ve aslına uygun bir şekilde işlevlendirilmesi talebi,
- Kınalıada’daki gecekondu alanlarındaki yerleşimlerin top sahasının olduğu boş alanlara taşınması önerisi.
Çalışma Grubu Toplantısı
Analizler
Analizler bilgilendirme amaçlıdır ve yapıldığı tarihte geçerlidir. Analiz çalışmaları devam etmektedir.