ADALAR İLÇESİ STRATEJİ BELGESİ VE KORUMA AMAÇLI NİP

1/5000 Ölçekli Adalar Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı çalışmaları kapsamında 24 Ağustos’tan itibaren 4 hafta boyunca her adada 1 hafta saha etkinlikleri düzenlenmesi hedeflenmiş ve 14-18 Eylül tarihleri arasında Büyükada’da bir dizi etkinlik gerçekleştirilmiştir. Saha etkinlikleri ile tüm kesimlere ulaşabilmek, yeni gönüllüler katabilmek, sorunları yerinde ve yerel halkla birlikte tespit etmek, farkındalığı arttırmak, önerileri ve görüşleri toplamak ve çalışma gruplarını oluşturmak amaçlanmıştır.

BÜYÜKADA KATILIM MASASI 

Büyükada Katılım Masası 4 gün meydanda, 1 gün de pazar yerine yakın konumlanmış ve Beyaz Masa mobil iletişim aracında yer almıştır. Masada, gün boyunca Ada sakinleri ve ziyaretçiler ile görüşmeler yapılmış ve planlama süreci ile ilgili bilgi verilmiştir. Büyükada’nın sorun ve ihtiyaçlarını harita üzerinde tespit etmek amaçlı haritalandırma etkinliği gerçekleştirilmiştir.

İBB Halkla İlişkiler Müdürlüğü Beyaz Masa’da çalışan arkadaşlarımız da katılım masasında bizimle birlikte yer almış ve plan çalışmaları dışındaki şikayet ve istekler Beyaz Masa başvurusu olarak ilgili birime iletilmiştir.

Büyükada Katılım Masasında; 300 broşür dağıtılmış, 18 adet Beyaz Masa başvurusu kayıt altına alınmış, 39 yeni gönüllü eklenmiş ve yaklaşık 60 kişi ile yüz yüze görüşme gerçekleştirilmiştir. Gerçekleştirilen görüşmelerde öne çıkan talepler, şikayetler, öneriler ve başlıklar şu şekildedir:

Ekoloji

• Deniz kirliliği sorunu
• Adada yetişen kuru kozalakların toplanması ve yakacak olarak kullanılmasının sağlanması talebi
• Orman alanlarının korunması

Kültürel Miras

• Kötü durumdaki köşklerin restorasyonu talebi

Ulaşım ve Altyapı

• 65+ için toplu taşıma araçlarının ücretsiz olması talebi
• Adakartın çok pahalı olduğuna yönelik şikayetler
• Yolların asfaltlanmasına yönelik talepler
• Vapur seferlerinin entegre olmadığına yönelik eleştiriler
• Elektrikli araçların kalkış ve bekleme yerlerinin yanlış olduğuna yönelik şikayetler
• Altyapı ve kanalizasyon sorunu, Naki bey sokakta mazgalların ve foseptik çukurunun olmadığı yönünde şikayetler
• Akülü araçların kaldırılarak trafiğin düzenlenmesi talebi
• İskelelerin birleştirilmesine, yeniden düzenlenmesi ve sefer sayılarının artırılmasına yönelik talepler  
• Martı, Karadağ ve Lalahatun sokaklarına ulaşım sağlanması talebi
• Ulaşım için zemin altyapısının engelsiz bir biçimde yeniden düzenlenmesi talebi
• Adanın arkasında belli yerlerde yolların çok kötü durumda olduğuna ilişkin şikayet
• Faytonların (temiz ve bakımlı olarak) sembolik anlamda yer alması talebi
• Otobüs güzergahlarının yeniden düzenlenmesi talebi
• Katı atıkların temizliği, denetimi konusunda ceza uygulaması önerisi
• Adada altyapı sorununa yönelik şikayetler 
• Kapalı, küçük araçların pandemiye uygun olmadığı yönünde eleştiriler
• Faytonların geri gelmesi talebi
• Bisikletlerin İBB birimlerine bağlanması talebi
• Helikopter pistinin denizin ekolojik yapısını bozacağı yönünde endişeler
• Faytonların kaldırılması ile ulaşımın nispeten düzeltildiği ancak ulaşım sorununun tamamen çözülmediği yönünde eleştiriler
• Elektrikli araçların sayısının arttırılması talebi
• Çöp sorunu ve geri dönüşüm talebi
• Çarşı içine ve sahile bisikletlilerin alınmamasına yönelik talep
• Özel motor şirketlerinin kaldırılması talebi
• Taksilerin yokuşlu yollara çıkamamasına ve ulaşım sorununun çözülemediğine yönelik eleştiriler 
• Akülü araçların kaldırılması talebi, çocukların rahatça sokakta oynamasına engel olduklarına yönelik şikayetler
• Tur için elektrikli araçlar yerine bisikletlerin kullanılması önerisi
• Faytonların tur için değil insanları evlerine götürmeleri için kullanılması önerisi
• Ulaşıma ilişkin düzenleme talebi
• Yeni ulaşım araçlarının fiyatlarının indirilmesi talebi, emekliler için indirim önerisi
• Heliport olacaksa Atatürk meydanının kullanılabileceğine yönelik öneriler
• Yollarda çıkıntı yaratan kedi gözü, kuka gibi şeylerin olmaması talebi
• Elektrikli araçlar için hız limitinin 15 km/s düşürülmesi talebi
• Taksiyle kapalı araçta büyük tur atılmasının yerine faytonlarla tur atılmasının daha iyi ve nostaljik olacağı yönünde öneriler
• Otobüslerin güneş enerjisi ile şarj edilebilmesine yönelik öneriler
• Geri dönüşüme yönelik çözümler geliştirilmesi, geri dönüşüm kutuların yerleştirilmesi talebi
• Adaları birbirleriyle birleştirecek sanatsal asma köprü önerisi

Turizm

• Pansiyon gelişiminin sınırlı tutulması talebi. Özellikle meskun alanda yer almaması talebi
• Ziyaretçilere yönelik şikayetler
• Maden Bölgesine otel ruhsatı verilmemesi gerektiğine ilişkin talep

Afet 

• Binasına çürük raporu verilmiş bir adalının dönüşüm için yeterli parası olmadığına ve yapısını nasıl dönüşeceğine ilişkin sorular 
• Depremle ilgili bilgilendirilme talebi
• Adada riskli yapı olarak belirlenen yapılara ilişkin belirsizliklerin çözülmesi

Kentsel Çevre

• Çöp arabalarının çöpleri toplarken etrafı da temizlemeleri gerektiğine ilişkin öneriler, temizlikle ilgili eğitimler verilmesi talebi 
• Kaçak yapılaşmanın engellenebilmesi için tüm yapılara +1 kat imar verilmesine yönelik öneriler, yıkıp yeniden yapılan binalar için metrekaresinin azaltılmamasına ilişkin talepler
• Rıhtımda Migros’un önündeki yeşil alanda bulunan abidenin yeniden düzenlenmesi talebi
• Adalar Kültür Derneğinin yanında bulunan yeşil alanın parka dönüştürülmesi talebi
• Meydanın yıkanması ve temizlenmesi
• Sivrisinek sorunu, 
• Böcek ve sineklerden şikayetler
• Yeni yapılaşmalara izin verilmemesi talebi
• Kaçak binaların yıkılması talebi
• Tapusuz alanların çok olmasına yönelik şikayetler
• Umumi tuvaletlerin modüler biçimde yerleştirilmesi talebi
• Kıyılardan paralı faydalanabildiğine yönelik şikayetler
• Meydanların beton değil ağaç ağırlıklı olması talebi
• Hizmet eksikliği, parklar tasarlanırken lodos, poyraz gibi rüzgar yönlerinin de dikkate alınması gerektiği yönünde öneriler
• Adada dinlenme amaçlı kullanılabilecek bankların olmaması özellikle Yılmaztürk caddesine yerleştirilmesi talebi
• Adada ücretsiz denize girilecek plajların olmasına yönelik talepler
• Plajlar ve kayıkhane bölgesi yeniden düzenlenmesi talebi
• Perşembe pazarı için pazarcıların çarşamba gününden gelmelerine yönelik şikayetler

Ekonomik Yapı

• Gençlere istihdam sağlanması, ada gençliğinin bulunduğu ortamların denetlenmesi ve uyuşturucu kullanımının engellenmesine yönelik öneriler

Sosyal Hizmetler ve Yaşam

• Taş Mektebin yeniden sosyal tesis olarak kullanılması talebi, kullanılmamasının büyük bir kayıp olduğu bakıma ihtiyaç duyması
• Adada veterinerlik hizmetlerinin ve veteriner sayısının yetersiz olması
• Elektrikli otobüslerin tekerlekli sandalyeli engelli vatandaşları taşımaya uygun olmadığına yönelik eleştiriler
• Kültürel faaliyetlerin arttırılması talebi
• İskelenin üzerindeki kültür merkezinin yeniden açılması talebi
• Hayvanlarla ilgili hizmet bulunması talebi
• Ada hastanesinin daha donanımlı hale getirilmesi.
• Kültür merkezi talebi
• Sinema talebi
• Yaşlılar için yaşam evi yapılması talebi
• Sanatoryum binasının pandemi hastanesi olarak yeniden açılması talebi
• Hastanenin olmasına rağmen, doktor ve ekipman eksikliği
• Gençler ve çocuklar için spor alanı eksikliği, bu ihtiyaçlar için ana karaya gitmenin verimsiz oluşu
• Öğretmen ve doktorların adayı tercih etmeleri için lojman önerisi
• Adada atıl biçimde kalmış bir bakım evinin bulunduğu ve düzenlenmesi gerektiğine ilişkin talep
• Şehir Hatlarının üst katının İBB için Beltur olarak kullanılması talebi
• Çöp toplayacak eleman sayısının yetersiz oluşu
• Adalarda kültür sanat ve kongre merkezi talebi, uluslar arası bilimsel kongrelerin yapılabileceği alan talebi
• Sanatoryumun akıl ve ruh sağlığı hastanesi olarak kullanılması önerisi
• Kütüphane ve gençlere yönelik alan talebi
• Engelli vatandaşlara yönelik düzenlemelerin yapılması talebi
• Göz ve diş gibi uzmanlıkları olan doktor talebi
• Ruhban okulunun tüm insanları birleştirecek bir insanlık okulu olarak kullanılması önerisi
• Gençlerin kültürel etkinlik yapabileceği mekanların bulunmamasına yönelik şikayetler. Fayton meydanının gençlere yönelik bir meydan olması talebi.

Planlama ve Yönetim

• 153’ten gelen cevapların tatmin edici olmadığına ve cevaplayan kişilerin yetkili-sorumlu kişiler olmadığına yönelik şikayetler
• Ticaret birimlerinde fiyat politikaları açısından denetleme yapılması talebi
• Adalar Kent Konseyi ve İlçe Belediyesine yönelik eleştiriler
• Güvenlik sorunlarına ilişkin şikayetler
• İşportacılara, düşük kaliteli ürün satan satıcılara ve zabıtanın çalışmadığına yönelik şikayetler
• Belediyenin bisiklet kiralama yerlerinden para almasından dolayı bu dükkanların sayılarının artışına yönelik şikayetler
• Ada şehirleştirilecek şeklindeki söylentilerin kafa karıştırdığına yönelik endişeler

BÜYÜKADA YÜRÜYÜŞÜ

Büyakada yürüyüş etkinliği program sıkışıklığı ve organizasyondaki aksaklıklar nedeniyle gecikmeli olarak 24 Eylül tarihinde solda görünen haritada gösterilmiş rotada gerçekleştirilmiştir. Etkinlik ile dikkat çekilmesi gereken bölgelerin Adalılarla birlikte gözlemlenmesi üzerine konuşulması hedeflenmiştir.

BİREBİR GÖRÜŞMELER

Cihan Yiğin – Adalar Müzesi Gezisi

Müze 2010 yılında Avrupa Kültür Başkenti kapsamında alınan fon ile açılmış. İlk önce yerinin Taş Mektep’te olması planlanmış ancak İBB’nin tahsisi iptal etmesiyle Adalar Belediyesinin önerisiyle bugünkü yerinde konumlanmış. Bugünkü yeri şehir merkezinden biraz uzak ve çevresindeki fonksiyonlar da kültür fonksiyonuna çok uygun kullanımlar değil. Hemen karşısındaki alan Adalar Belediyesinin çöplerini koyduğu, inşaat malzemelerini depoladığı bir alan. Eskiden helikopter hangar alanı olarak kullanılan müze alanı temizlenerek bugünkü halini almış. Proje süresinde 100-120 kişi gönüllü olarak çalışmış. Müzenin merkezde olmamasından kaynaklı yaşadığı dezavantajlar var ancak elektrikli araçlar bir avantaj sağlamış.

Müzede Adalar’ın jeolojik oluşumunu, tarihsel gelişimini, tescilli sivil mimari örneklerini, önemli soyut ve somut kültürel miras öğelerini anlatan pek çok görsel var.  Adalar Vakfı tarafından kurulmuş müze önemli ve ziyaret edilmesi gereken bir müze, pek çok yayını da bulunuyor.

Adalar Sanatçı İnisiyatifi

Adalar Sanatçı İnisiyatifi temsilcisi Mahmut Nüvit Doksatlı ile yapılan görüşmede öncelikle sanatçı, Adada yaşayan biri olarak deniz kullanımının kısıtlı olmasından ve Adalar’da çitle çevrilmiş alanların bulunmasından rahatsız olduklarını ifade ederek Adalılar’ın ortak sorunlarına değinmiştir. Ayrıca, bu sorunların çözümü için Adalar halkının dayanışma içinde olması gerektiğini de eklemiştir. 

Bununla birlikte, sanatsal faaliyetlerin artırılması gerektiğini belirtmiş ve bu konuda, Adalar’ın halkla ve dünyayla bağlantısının kurulması gerektiğini ifade etmiştir. Adalar’da kültürel ve sanatsal faaliyetlerin geliştirilmesi için inisiyatifin yaptığı çeşitli çalışmaları anlatan sanatçı, bienaller için çalıştıklarını, sergiler düzenlerken esnafla birlikte çalışarak kahvehanelerdeki dekorasyonları sergiye entegre ettiklerini ve öğretmen okulundaki öğrencileri bienallerle tanıştırdıklarını anlatmıştır. Bu kapsamda inisiyatif temsilcisi, hedeflerinden biri olan sanatın kamusallaştırılmasında rol oynadıklarını belirtmiştir. 

Sanatsal çalışmaların uluslararasılaştırılması ve Adalar’ın bu anlamda dünyayla entegre olabilmesi  için ayrıca, yapılacak olan faaliyetlere yurt dışından sanatçıların da davet edilmesi ve onlarla birlikte yürütülecek süreçlerin tasarlanması gerektiği de inisiyatif temsilcisi tarafından özellikle vurgulanmıştır. 

ODAK GRUP TOPLANTILARI

Adalar Savunması

Adalar Savunmasından Ömer Bey, Seranat Hanım, Ekin Bey ve Kemal Bey ile yaptığımız görüşmeye aynı zamanda bizleri evinde ağırlayan Ayşen Hanım ve Adalılardan Melek Hanım, İlhan Hanım ve Nilgün Hanım katıldılar. Görüşmede öne çıkan konular şu şekilde oldu:

• Evinin çatısında güneş panelleri olan Ayşen Hanım, panellerin ömrünün 25 yıl olduğunu daha sonra yeniletmek gerektiğini ve yaklaşık 12 bin dolara mal olan panellerin 6-7 yılda kendini amorti ettiğini belirtti.
• Adanın sorunlarıyla ilgilenmeden adada yaşamanın doğru olmadığını düşündükleri söylendi.
• 2013 yılından beri aktif olan Adalar Savunması kolektif bir grup ve orman yürüyüşleri yaparak adanın ekolojik yapısına ilişkin tespitlerde bulunuyorlar. Web siteleri üzerinden Heybeliada ağırlıklı olan biyolojik çeşitlilik envanterini güncellediklerini dile getirdiler.
• Adaların doğal, tarihi ve kültürel zenginliklerinin ve canlı yaşamının kitlesel turizm ve imar baskısı altında kaldığı ve doğal sit alanları konusunda hassas oldukları belirtildi.
• 7 yıl süren bir mücadele ile Heybeliada’da bulunan kütüphaneyi açtıklarını ve tüm binanın kütüphane olması için uğraşılabileceğini belirttiler.
• Yapılan imar planı çalışmaları ve belediyenin hizmetlerinin turistlere mi yoksa Adalılara mı yönelik olacağına ilişkin sorular yöneltildi.
• Adalardaki konut alanlarının %52’sinin 2. konut olduğu ve ev pansiyonculuğunun kaçak yapıldığına ilişkin sorunlar dile getirildi.
• Kamu alanı gaspının çok ciddi bir sorun olduğu söylendi. “Buraya giriş ücretsizdir” veya “buraya giriş yasak değildir” gibi tabelaların koyulması gerektiği söylendi.
• İşletmeciye maruza bırakılmayacak uygulamaların gündeme gelmesi gerektiği belirtildi.
• Sanatoryum binalarının kötü durumda olduğu, orman içinde kalan alana 600 yataklı büyük bir hastane yapmanın çevresindeki ormana zarar verebileceği yönünde endişeleri olduğu ve o alanın ormana kazandırılması gereken bir alan olduğu dile getirildi. Sağlık fonksiyonun devam etmesine yönelik bir karar alınırsa 20 yataklı Adalılara hizmet edecek küçük bir tesisin yeterli olabileceği dile getirildi.
• Özel parsellerde yer alan anıt ağaçların da tescile konu edilebileceğine ilişkin öneriler sunuldu.
• Kültürel peyzaj alanlarının koruma alanı olarak önerilmesi gerektiği söylendi.
• Vapurlarda ekosistemi anlatan ve farkındalık yaratacak, yerlere çöp atılmaması gerektiği söyleyen videoların yayınlanmasına ilişkin öneriler dile getirildi.
• Glifa meydanı gibi meydanlarda tarihi meydan çalışmalarının yapılabileceği söylendi.
• Ellerindeki envanter çalışmaları kullanılarak bölgelemeler yaparak analiz üretmemize yardımcı olabilecekleri belirtildi.

Adalar Demokrasi Meclisi

27.09.2020 tarihinde, Adalar Demokrasi Meclisi’nin çağrısı üzerine Heybeliada’da bir toplantı gerçekleştirilmiş ve Müdürlüğümüz tarafından da toplantıya katılım sağlanmıştır. Kısa bir tanışma-tanıtma sürecinin ardından toplantıya katılan vatandaşlardan gelen sorular üzerine Vizyon 2050 çalışmasının içeriğinden bahsedilmiştir. Vizyon 2050 sürecinin ardından Adalar’da yapılan planlama çalışmalarının konseptinin ne olduğu üzerine soruların gelmesiyle Adalar’daki plan süreci aktarılmıştır. Daha sonra toplantı, Adalar KANİP üzerinden sorulan soruların yanıtlanması üzerine karşılıklı sohbet şeklinde ilerlemiştir.

1/1000 Ölçekli Koruma Amaçlı Uygulama İmar Planı’nın 1/5000 Ölçekli Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı’yla ilişkisi üzerine sorular yöneltilmiştir. 1/1000 planın, daha önce yapıldığı gibi tekrar ihaleyle yapılıp yapılmayacağı ya da iptal edilen planda bulunan noktaların, yeni planda da görülüp görülmeyeceği merak edilmiştir. Bu bağlamda, süreçlerin nasıl tartışıldığının sorulması üzerine eski planların incelendiği ancak sürecin daha yeni başladığı ve Adalılarla birlikte tasarlanacağı belirtilmiştir. 1/5000 ölçekli planın katılımcı yöntemlerle şekilleneceği ve 1/1000 planın da bunun devamı olarak görüldüğü ifade edilmiştir. Bunun yanı sıra doğal sit, kentsel sit ve kıyı alanlarının onay süreçlerinin farklı olmasından ötürü 1/5000 planın onay sürecinin uzun olduğu belirtilmiştir. Planın kentsel sit alanlarına ilişkin kısmının İBB tarafından onaylandıktan sonra koruma kuruluna sunulacağı, kıyılar ve doğal sit alanlarına ilişkin onayın da plan İBB Meclisi’nden geçtikten sonra Çevre ve Şehircilik Bakanlığına iletileceği beyan edilmiştir.

Toplantı devam ederken, Adalar’ın plansız kalmasının bir sorun teşkil ettiği ve geçiş dönemi yapılaşma koşullarının uygulanabilmesine açık olduğundan dolayı süreci hızlandırabilmek adına KANİP’teki maddelerin revize edilerek planın tekrar sunulmasının da bir alternatif olabileceği görüşü aktarılmıştır. Bu öneri üzerine, her iki durumun da süre açısından aynı olduğu ifade edilmiştir. Yine, Adalar’da yapılan plan çalışmaları üzerine konuşmalar devam ederken, 1994 yılında Adalar için bir plan hazırlandığı lakin, 1999 Depremi bahane edilerek bu planın uygulanmadığı ve Adalar’ın hiçbir zaman uygulanmış bir planının olmadığı söylenmiştir. Konuşmalarda öne çıkan başlıklardan biri planlar iken bir diğer konu başlığı da kıyı kullanımı ve orman alanlarının kamusal kullanımı üzerine olmuştur. Bu kapsamda, kıyı kullanımıyla ilgili olarak Adalar’ın özgün yapısını gözeten bir çalışma ekibinin olup olmadığı sorusu yöneltilmiştir. Soruya cevaben, elimizde bulunan veriler aracılığıyla (kıyıların halka açılması, öngörünümün düzenlemesi gibi) hep birlikte bir yol haritası çıkaracağımız anlatılmıştır. Bunun yanı sıra, İstanbul Büyükşehir Belediyesi ya da Adalar Belediyesi’nin tabiat parklarının işletme ihalesine girip giremeyeceğine dair sorular yöneltilmesi üzerine konunun araştırılacağı söylenmiştir.