İstanbul, gelişme potansiyeli ve bölgesel rolü ile küresel anlamda önemli bir metropol olup değişen ekonomik yapının etkisiyle hissedilen gelişme potansiyelinin kent içinde dengeli dağıtılması, çevresel ve kültürel değerlerin korunması, kentin işlerliği açısından giderek daha da önemli bir konu haline gelmektedir.

Bu kapsamda 15.06.2009 onanlı 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı’nın en önemli mekânsal gelişim kararlarından biri İstanbul’un tek merkezli yapıdan çok merkezli bir yapıya dönüştürülmesidir. 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı’nda geliştirilen planlama yaklaşımında, hedeflerden biri İstanbul’un mekânsal gelişimini, çevresel, ekonomik ve toplumsal sürdürülebilirlik doğrultusunda kentsel işlevsel bütünleşmeyi sağlamaktır. Bu hedef doğrultusunda ana stratejiler oluşturulmuş ve Merkezi İş Alanlarının yükünü azaltan, İstanbul’un her iki yaka arasında gerek işgücü gerekse ulaşım dengesini sağlayan, ticaret, turizm, konut, kültür, yönetim ve rekreasyon alan ve kullanımlarının yer alacağı güçlü merkezlere ihtiyaç duyulmuş ve Kartal ilçesi birinci derece merkezlerden biri olarak tanımlanmıştır.

Kartal ilçesi günümüzde İstanbul Büyükşehir Belediye sınırları içinde önemli bir ticaret ve hizmet merkezi olup Sabiha Gökçen Havaalanı’na yakınlığı, dönüşüm sürecindeki sanayi alanları, bu bölgeyi destekleyen ulaşım projelerinin varlığı, Avrupa Yakası ile denizyoluyla bağlantı kurma olanağı, Gebze Sanayi Bölgesi’ne yakınlığı nedeniyle avantajlı bir konuma sahiptir.

Kartal ilçesinde E-5 (D-100) Karayolu’nun kuzeyinde bulunan yaklaşık 1020 ha büyüklüğündeki planlama alanın 800 ha’lık kısmı meri 18.08.2004-16.04.2005 onanlı Kartal E-5 Kuzeyi Nazım İmar Planı, 200 ha’lık kısmı meri 04.07.2007 onanlı Kartal Güney Revizyon Nazım İmar Planı ve 3 ha’lık kısmı ise meri 13.05.2016 onanlı Kartal Soğanlık Nazım İmar Planı’nda kalmaktadır.

Söz konusu E-5 (D-100) Karayolu’nun kuzeyinde bulunan alandaki meri planlar, arazi kullanım kararları ile özellikle plan hükümlerinde yapılan çok sayıda tadilat nedeniyle zamanla bütünselliğini yitirdiği ve mevcut yerleşme dokusunun büyük oranda düzensiz ve sağlıksız bir yapılaşma izlediği görülmektedir. Bu nedenle söz konusu bölgede, konut alanlarının sıhhileştirilebilmesi, yapılaşmış ve yapılaşmakta olan kentsel alanlardaki donatı alanlarının arttırılarak kentsel yaşam standartlarının yükseltilmesi, ıslah edilecek veya yeniden canlandırılması gereken alanların kentsel dönüşüm ve yenileme kavramı çerçevesinde ele alınarak nitelikli, depreme dayanıklı yapılaşmaların ve nitelikli kentsel dokuların oluşturulması gerekliliği ortaya çıkmaktadır.

Bununla birlikte 15.06.2009 onaylı 1/100.000 ölçekli İstanbul Çevre Düzeni Planı’na Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 23.11.2010 gün ve 2603 sayılı kararıyla “… deprem ve diğer afet risklerine karşı güvenli yapı yapılması ve yaşam kalitesi yüksek bir çevre oluşturulmasına katkı sağlamak amacıyla katılımcı bir anlayışı benimseyen ve uygun parselasyon desenini sağlayan yapı stokunun yenilenmesi ve sağlıklı mekansal alanların oluşturulması teşvik edilecektir. Bu kapsamda depreme karşı dayanıksız, çarpık ve yıpranmış bina veya bina grupları tespit edilerek, bu alandaki mevcut sağlıksız yapıların tamamen yıkılması, uygun büyüklükte parsellerin oluşturulması ve kent estetiğine uygun projelendirmesi koşuluyla alt ölçekli planlarda imar haklarını yeniden düzenleyen gerekli değişiklikler yapılacaktır…” şeklindeki plan notu “Deprem ve Afet Risklerinin Önlenmesi” amacıyla eklenmiştir.

İstanbul Çevre Düzeni Planı’na eklenen plan notuyla birlikte Kartal E-5 Kuzeyi Nazım İmar Planı’nda belirlenen amaç ve hedefler doğrultusunda; konut alanlarının bulunduğu bölgelerdeki düzensiz ve sağlıksız yapılaşmaların sıhhileştirilmesi, kentsel yaşam standartlarının yükseltilmesi ve bu alanlardaki yapılaşmaların diğer bölgelerdeki toplu uygulamalar ile gelişen veya dönüşen bölgelerle entegrasyonunun sağlanabilmesi daha da önem kazanmıştır.

Yine söz konusu plan bölgesinde 24.01.2019 onanlı 1/5000 ölçekli Kartal E-5 Kuzeyi Nazım İmar Planı Değişikliği’ndeki (Kentsel Yenileme Proje Alanı B Bölgesi) sınırların revize edilmesinin ifraz koşullarının sağlanmadığı parsellerde oluşacak mağduriyete yönelik sorunu tümüyle çözeceği hususlarının itirazen değerlendirilmesi talep edilmektedir.

Bu kapsamda, yukarıda belirtilen amaçlar ve özellikle yapılan çok sayıda tadilat nedeniyle 18.08.2004-16.04.2005 onanlı 1/5000 ölçekli Kartal E-5 Kuzeyi Nazım İmar Planı’nın yaklaşık 1020 ha’lık alana ilişkin 1/5000 ölçekli Nazım İmar Planı çalışması başlatılmıştır.

Planlama alanındaki Nazım İmar Planı çalışmaları; ilgili mevzuat hükümleri, ilgili kurumlardan alınan kurum görüşleri, üst plan kararları, mevcut durum, kamu yararı ile planlama ilke ve esasları dikkate alınarak yapılan ayrıntılı analiz ve sentez çalışmaları sonucunda tamamlanarak 05.01.2024 tarihinde Büyükşehir Belediye Meclisine iletilmiştir.