ADALAR İLÇESİ STRATEJİ BELGESİ VE KORUMA AMAÇLI NİP

ADALAR İLÇESİ PLANLAMA TEMALARI

Afet ve Krizlere DAYANIKLILIK

Mevcut Durum:

Coğrafi konumu, yakınında bulunan fay hatları ve yerleşim özellikleri nedeniyle deprem, sel, tsunami, orman yangınları, salgın hastalıklar ve iklim krizi gibi afet ve risklere karşı kırılgan bir yapıda olan Adalar İlçesi’nde can güvenliğinin sağlanması, doğal peyzajın korunması ve kültürel mirasının yaşatılması önem arz etmektedir.

DEPREM

2019 yılında İBB Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü tarafından hazırlanan “Afet Risk Yönetimi İçin Megaşehir Gösterge Sistemi” verilerine göre Adalar İlçesi risk sıralamasında 39 ilçe içinde 22. Sırada yer almakta, deprem riskinin en yüksek olduğu ada Heybeliada, 2. Sırada Büyükada’nın Maden Mahallesi, 3. Sırada Nizam Mahallesi, ardından sırasıyla Burgazada ve Kınalıada takip etmektedir.

TSUNAMİ

Yine İBB Deprem ve Zemin İnceleme Müdürlüğü tarafından Haziran 2020’de yayınlanan tsunami raporunda yer alan tsunami benzetim sonuçlarına göre Adalar İlçesinde karadaki maksimum su basma derinliği noktasal olarak 12.3 metreye, su basma mesafesinin yatayda ise 200 metreye ulaştığı belirtilmektedir.

Mekansal Hasar Görebilirlik ve Tahliye Haritaları incelendiğinde, renk skalasına göre kıyı şeritlerindeki risklerin mekânsal yayılımı her adada ayrı ayrı oluşturulmuştur.

YANGIN

Adalar Orman İşletme Şefliği kayıtlarına göre 57 yılda 67 orman yangını meydana gelmiş ve bu yangınlarda 168 hektar orman sahası yanmıştır. Bu veriler ilçenin toplam yüzölçümünün %15’inin, ormanlarının ise %27’sinin (624 hektar ) yangına maruz kaldığını göstermektedir. 1958–1973 yılları arasında ve 1979–1986 yılları arasında kayıtlarda orman yangınına rastlanmamıştır.

Sedef Adasında gönüllü olmak üzere 1, Kınalıada, Burgazada, Heybeliada ve Büyükada’da birer tane itfaiye istasyonu bulunmakta toplam 5 istasyon hizmet vermektedir. Adalar İlçesinde yangınla mücadele için 28 araç, 119 itfaiye personeli, 149 hidrant ve 7 adet sarnıç bulunmakta, son on yılda 25 tanesi orman yangını olmak üzere 756 tane yangına müdahale edilmiştir.

Sorunlar:

Adalar ilçesi ana Marmara fay hattına yakın olması ve yapı stoğunun eski olmasından dolayı deprem riski yüksek ilçeler arasında yer almakta, dolgu alanları da deprem açısından risk oluşturmaktadır. Orman varlığı %60’ın üzerinde olan ilçede turizm kullanımlarına bağlı yangın riski ortaya çıkmakta ve tsunami de Adalar ilçesini etkileyecek afetler arasında gösterilmektedir. Küresel salgın Covid-19 sürecinde Adalar’ın afetler karşısındaki kırılgan yapısı daha çok hissedilmekte, acil durum ve kriz yönetimine ilişkin yetersizlikler dile getirilmektedir.

Deprem, orman yangınları ve diğer afetlere karşı alınan önlemlerin ve afet altyapısının yetersiz oluşu ve Adalar özelinde afet öncesi ve sonrası uygulanacak afet önleme ve müdahale planların olmayışı sorun olarak görülmektedir.

Beklenti ve Talepler:

Plan kararlarının afet riskleri dikkate alınarak üretilmesi, başta kültürel miras niteliğindeki binalar olmak üzere tüm binaların depreme karşı güvenli hale getirilmesi ve yangın önleme ve mücadele kapasitesinin artırılarak doğal peyzajın, ekosistemin ve biyolojik çeşitliliğin korunması talep edilmektedir.

Afet müdahale planlarının yaz ve kış nüfusu dikkate alınarak iki senaryo üzerinden hazırlanması, afet lojistiği, ulaşım gibi konuların da dikkate alınması, gerekli mekansal düzenlemelerin yapılması, malzeme ve teçhizat eksikliklerinin giderilerek halk, görevli personel ve yerel afet gönüllülerine yönelik eğitim ve bilinçlendirme çalışmalarının artırılması ve kamu kurumları ile sivil oluşumların işbirliği içinde olması ve beraber çalışması beklenmektedir.

Riskler:

Afet ve Krizler temasının en yüksek riski taşıdığı; coğrafi konumu, doğal alanları ve fay hatları gibi iç ve dış etkenler nedeniyle deprem, sel, tsunami gibi afetler ile orman yangını, salgın hastalık ve iklim krizi gibi yaşamı tehdit eden risklere yönelik önlemlerin, teknik donanımın ve işbirliği kapasitesinin yetersiz olduğu görülmektedir.

*Afet ve Acil Durumlara Müdahale Kapasitesinin Arttırılmaması, Risk Önleyici ve Azaltıcı Faaliyetlerin Gerçekleştirilmemesi

Marmara fay hattına yakınlık, olası deprem risklerinin bulunması,
İlçenin %60’ının orman alanlarından oluşmasından ve ahşap yapı stokundan kaynaklı yangın riski,
Ada olmasından kaynaklı lojistik gereklilikler ve mevcut fiziki yapısının müdahaleleri zorlaştırması,
Çoklu afet risklerinin bulunması,
Afet müdahale birimlerinin görev ve yetki ile ilgili koordinasyonun sağlanamaması gibi konu başlıklarında riskler tanımlanmıştır.

SAHA ETKİNLİKLERİNİN Sonuçları

Adalar İlçesi Strateji Belgesi ve Koruma Amaçlı Nazım İmar Planı Katılımcı Planlama Süreci kapsamında Müdürlüğümüzce Temmuz-Ekim 2020 tarihleri arasında saha etkinlikleri düzenlenmiş ve katılım masaları, ada yürüyüşleri, odak grup toplantıları ve tematik toplantılar sonucunda Adalar’ın afet ve krizler ile ilgili sorunları, ihtiyaçları ve talepleri belirlenmiştir. Adalar ilçesinin afet ve krizler açısından sorun ve ihtiyaçları aşağıda listelenmiştir:

Depremle ilgili bilgilendirme yapılması talebi,
Sanatoryum binasının pandemi hastanesi olarak yeniden açılması talebi,
Adada riskli yapı olarak belirlenen yapılara ilişkin belirsizliklerin çözülmesi talebi,
Kapalı, küçük araçların pandemiye uygun olmadığı yönünde eleştiriler getirilmesi,
Değirmenburnu, olası bir afet durumunda toplanma alanı olarak kullanılabileceği için etrafındaki tel örgülerin kaldırılması ve buraya ulaşan yolların düzenlenmesi talebi,
Yangın gözetleme kulesinin kurulması ve korucularla denetim sağlanması önerisi,
Orman yangınlarına uygun araçlar bulunması ve paletli araçlara uygun yol düzenlemeleri yapılması önerisi,
Orman yangınları durumunda halktan yardım talep edildiğinde daha planlı ve organize çalışmalar yürütülmesi talebi,
Deprem toplanma noktalarının belirlenmesi ve kamuoyu ile paylaşılması talebi,
Yangın durumunda itfaiye personelinin yetersiz kalmasına yönelik şikayetlerin bulunması,
Orman yangınları için itfaiye birimlerinin birlikte çalışması önerisi,
Olası bir deprem ve tsunami ihtimaline karşı adanın daha yüksek noktalarında, sahilde bulunan gıda depolama alanları, sağlık birimleri ve eczaneler gibi alanlara alternatifler üretilmesi önerisi,
Orman alanlarında hidrant olması ve mevcut hidrantların periyodik olarak kontrol edilmesi önerisi,
Riskli binaların tespit edilmesi talebi,
Adalar’daki deprem riskinden dolayı yüksek katlı yapılaşmaya izin verilmemesi önerisi
Kullanılmayan arsalarda yetişen otların, yaz sonunda kuruyarak yangın tehlikesi oluşturması riskinin ortadan kaldırılması için belediye tarafından otların biçilmesi talebi,
İBB’nin, Adalar’daki itfaiye teşkilatını güçlendirmesi talebi,
Çıkartma gemisiyle Maltepe’den adaya itfaiye aracı taşınmasının doğru bir plan olmadığının belirtilmesi,
İtfaiye personelinin yeterince eğitimli olmadığına ve Adalar’ı tanımadığına yönelik şikayetlerin dile getirilmesi,
İtfaiye araçlarında bulunan yangın hortumlarının patlak olduğunun belirtilmesi,
Sokaklardaki yangın hidrantlarının yetersiz olduğunun dile getirilmesi,
Birçok hidrantın çalışmadığı ve su olmadığı yönünde şikayetlerin aktarılması,
Adalar Belediyesi’nin, afet ve kriz yönetimiyle ilgili yeterli donanıma sahip olmadığı, sivil savunma biriminin, afet gönüllüsünün ve acil durumlar, krizler sırasında haberleşme altyapısının bulunmadığına yönelik şikayetlerin aktarılması,
Adalar’da var olan ( Heybeliada ve Burgazada ) Mahalle Afet Gönüllülerine (MAG’a) herhangi bir destek olmadığının ifade edilmesi,
Heybeliada MAG’larının daha önceki yangınlara ve son Heybeliada yangınına da 25 gönüllü ile destek olduklarının belirtilmesi,
MAG’ların, yangın sırasında 4 bölgede çalışma yürüttüklerinin ve kendi aralarındaki haberleşmeyi amatör telsiz lisansı olan arkadaşlarıyla, kendi telsizleriyle sağladıklarının belirtilmesi,
Heybeliada yangınına, Burgazadası’ndan da 13 tane gönüllünün deniz taksi tutarak desteğe geldiklerinin belirtilmesi,
Heybeliada da, afetle ilgili eğitim almış 35 kişinin bulunduğunun belirtilmesi,
Afet destek konteynırından olay mahaline malzeme ve ekipman taşımak için bir araç olmadığının ifade edilmesi,
Daha önceki yangınlarda kullanılmaz duruma gelen ayakkabı, iş elbisesi, eldiven gibi malzemeleri temin etmek için yeterli maddi gücün olmadığının dile getirilmesi,
Raf ömrü dolan alet ve araçların yenilenmesi için yeterli maddi gücün bulunmadığının belirtilmesi,
Afet konusunda toplantıların yapılabileceği bir mekanın bulunmamasından şikayet edilmesi,
Afete dair acil ihtiyaçların Adalılar’dan para toplanarak ve MAG’ın kendi imkanlarıyla tamamlanmaya çalışıldığının belirtilmesi,
Heybeliada’da biraraya gelinebilecek bir mekanın olmayışından şikayet edilmesi,
Şehrin, ormanla birlikte düşünülerek planlanması gerektiğinin belirtilmesi,
Yangın riskine karşın günübirlikçilerin denetlenmesi ve ormanların temizlenmesi gerektiğinin ifade edilmesi,
Şehir itfaiyesinin, orman itfaiyesine destek amaçlı Adalar’da bulunduğunun ve bu nedenle, araçlarıyla personel sayısının orman yangınları için uygun ve yeterli olmadığının belirtilmesi,
AFAD temsilcisi tarafından, AFAD’ın bir yangın hizmet grubunun bulunduğunun ifade edilmesi,
Değirmenburnu’na çit çekilmesinin ve mangal yakımına izin verilmesinin doğru olmadığının belirtilmesi,
Değirmenburnu’yla ilgili şikayetlerin gelmesi üzerine, Doğa Koruma Müdürlüğü temsilcisi tarafından eskiden kapalı ve ücretli bir piknik alanı olan bu bölgenin, Adalılar’la faytoncuların talepleri doğrultusunda Adalılar’ın geçişine açıldığının, akabinde de günübirlikçilerin yolu kullanamamalarından kaynaklı şikayetleri nedeniyle çit çekilerek piknik alanının kapatıldığının belirtilmesi,
Yine, Doğa Koruma Müdürlüğü temsilcisi tarafından, deprem anında ve sonrasında Değirmenburnu’nun kullanılabileceğinin ifade edilmesi,
Türkiye Afet Müdahale Planı’nın var olduğu ancak; Türkiye Afet Azaltma Planı’nın olmadığı ve AFAD’ın bu planı hazırlaması gerektiğinin belirtilmesi,
AFAD temsilcisi tarafından, tsunami riski altındaki alanların 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Alanların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında değerlendirildiği ancak; bu alanların AFAD’ın yetkisi dahilinde olmayan belediye sınırları içerisindeki alanlar olduğunun belirtilmesi,
AFAD’ın, tsunami için müdahale boyutunda bir çalışmasının olduğunun ifade edilmesi,
Tsunami için etkili olan erken uyarı sisteminin, lojistik ve arama kurtarma için de var olup olmadığının sorulması ,
Büyükada’daki yetimhanesinin metruk durumda ve yanma tehlikesi altında bulunduğunun belirtilmesi,
Orman içerisinde mangal yakılmasının denetlenmesi ve engellenmesi talebi,
Eğimli alanlarda mesire alanı fonksiyonunun oluşmaması,
Bütün binaların deprem riskine karşı kontrol edilmesi,
Kentsel dönüşüm bedelini veremeyecek olanlar için denetleme ve değerlendirme grubunun oluşturulması,
Bina bazında yapılabilecek kentsel dönüşüm uygulamalarına dair bilgi verilmesi talebi,
Adalılar’dan bir ekip kurularak orman yangını hakkında bilgi verilmesi ve bu şekilde kolektif bilinç oluşturulması önerisi,
Afet zarar azaltma çalışmaları yapılması talebi,
Deprem dayanıklılığı analizinin kolaylaştırılması ve özendirilmesi (vergi muafiyeti) noktasında destek verilmesi önerisi,
Orman yangınlarına sebebiyet verebilecek olan denetlenemeyen kalabalıkların kontrol altına alınması önerisi,
Adalar’da afet ve tahliye planları yapılması, Adalar’a ulaşım ve ada içi ulaşım konusunun, afet durumunda tahliye kapasitesi dikkate alınarak düzenlenmesi önerisi.